Hoe werkt een compressor?

Je vraagt je af "Wat is een compressor"? De werking van de compressor is om lucht van buiten om te zetten in samengeperste perslucht. De zuiger van de compressor pompt lucht uit de omgeving in het drukvat. Hierdoor ontstaat perslucht met de gewenste druk, waardoor jij jouw werkzaamheden kan uitvoeren. Pneumatische apparatuur, welke worden gebruikt door bijvoorbeeld de doe-het-zelver, werken op perslucht. Maar wat en hoe doet een compressor dit nu precies? Hoe werkt een compressor? Om hier antwoord op te krijgen zal deze blog een verdieping geven over de werking van de compressor.
- Wat doet een compressor?
- Hoe werkt de compressor?
- Wat is de werking van een verbrandingsmoter en waarom zou ik deze kiezen boven een elektrische?
- Waarom zijn er olie en olievrije compressoren?
- Hoe werkt een reduceerventiel?
- Wat is een drukschakelaar?
- Kan ik alle compressoren aansluiten op 230 volt?
- Onderhoud aan de compressor
- Hoe werk je met een compressor?
1. Wat doet een compressor
De compressor heeft als functie om buitenlucht te comprimeren tot geperste lucht. Deze perslucht wordt voor diverse werkzaamheden gebruikt, denkend aan verfspuiten of bandenoppompen. De perslucht bestaat uit allemaal luchtmoleculen, welke bij het samenpersen sneller gaan bewegen. Wanneer de luchtmolecullen worden vrijgelaten, vliegt de lucht eruit. Een mooie vergelijking is de ballon. Wanneer jij lucht in de ballon blaast, wordt de lucht gecomprimeerd. Hierdoor blaast de ballon op. Zodra je de ballon los laat vliegt de ballon weg door de opgebouwde druk.
2. Hoe werkt de compressor?
Lucht opbouwen, hoe doet de compressor dit nu precies? Door de ingebouwde zuiger namelijk. Deze zuiger gaat op en neer en bouwt hierdoor luchtdruk op. Er zijn 1 cilinder compressoren, maar ook compressoren met twee cilinders. Twee cilinder compressoren pompen lucht sneller in de drukvat. Het hangt er net vanaf welke compressor je hebt. De twee cilinder compressoren hebben over het algemeen de tank sneller vol. De buitenlucht wordt door de zuiger naar binnengetrokken en getransporteerd naar de compressiekamer. Via de compressiekamer wordt de perslucht opgeslagen in het drukvat.


De pomp van de compressor bestaat uit diverse onderdelen, deze onderdelen zijn:
- Cilinder;
- Zuigerveren;
- Drijfstang;
- In- en uitlaat kleppen;
- Krukas;
- Zuiger.
In de zuigerpomp zitten twee kleppen, de aanzuigklep en de persklep. Deze kleppen gaan om en om open bij een slag. Als de zuiger naar achteren gaat, gaat de aanzuigklep open en stroomt lucht van buiten af de cilinder in. Dit heet de zuigslag. Wanneer de zuiger weer naar voren gaat, sluit de aanzuigklep en opent zich de persklep. Dit heet de persslag. De lucht wordt via deze klep in de buis gedrukt. Dit proces gebeurd steeds weer totdat de ketel vol is. Zo werkt dus een compresor.
Compressoren kunnen worden uitgevoerd in een ééntraps of tweetraps uitvoering. Bij eentraps varianten hebben de cilinders en zuigers dezelfde diameter en wordt de aangezogen lucht samengeperst in een kamer. De tweetraps compressoren zijn juist de zuigers en cilinder in diameter verschillend. Ook de werking is anders, want deze tweetrapscompressoren zorgen ervoor dat de aangezogen perslucht eerst wordt voorgecomprimeerd tot 3 á 4 bar. Dit gebeurt in de lagedrukcilinder via de aanzuigklep naar de persklep. Daarna wordt de geperste lucht getransporteerd richting de inlaatklep van de hogedrukcilinder om vervolgens op de ingestelde einddruk te komen door verder gecomprimeerd te worden via de persklep.
Voordelen tweetraps compressoren |
Betere kwaliteit perslucht |
Minder storingsgevoelig |
Hogere opbrengt per PK/KW |
Hogere einddruk |
Door de opgebouwde druk ontstaat hogedruk, welke wordt uitgedrukt in bar. Het aantal bar is afhankelijk van de compressor en varieert van 7 bar tot en met 14 bar. Bijvoorbeeld de Olievrije HLO 215-25 compressor. Deze is uitgerust met een 1 cilinder motor en bouwt maximaal 8 bar op.
Maximale bar | Compressor serie |
8 bar | Blauwe Basic serie, Blauwe Plus serie |
10 bar | Blauwe Basic serie, Blauwe Plus serie, Benzine serie en Professionele serie |
11 bar | Professionele serie |
14 bar | K-serie |
Ben je in een omgeving waar geluid niet gewenst is, maar waar je wel luchtdruk nodig hebt? Denk dan eens aan een stille compressor. Zo kun je alsnog jouw werkzaamheden uitvoeren. De stille compressor wordt ook low noise compressor genoemd. Het toerental is lager en om de motor is een speciale behuizing gemaakt. De behuizing is voorzien van geluidsisolatie. Hierdoor is de stille compressor stiller. De stille luchtcompressor is ook verkrijgbaar in professionele serie voor kleine industriën.
Bepaalde compressoren zijn uitgerust met een vliegwiel, zoals de Professionele serie. Wanneer de pomp gaat pompen, zal het vliegwiel meedraaien. Hierdoor wordt de lucht beter gekoeld en meer gecomprimeerd. Hierdoor wordt de kwaliteit van de geperste lucht verbeterd.
Door de koelere lucht is niet alleen de kwaliteit beter, maar ook de levensduur van de machine is langer. Deze type compressoren worden vaak bij (kleine) industriële bedrijven ingezet. Bijvoorbeeld de agrarische sector, autogarages en werkzaamheden waar minimaal 10 bar nodig is. Dit is afhankelijk van het model en type. De K-serie compressoren zijn bijvoorbeeld professionele compressoren gemaakt voor de zware industrie.
Waar moet je op letten bij schroefcompressoren? Klik hier voor meer informatie over de schroefcompressor.
Wat is de werking van een verbrandingsmoter en waarom zou ik deze kiezen boven een elektrische?
Bepaalde compressoren zijn uitgerust met een benzine of diesel verbrandingsmotor. De onderdelen en de werking van de verbrandingsmotor komen overeen met de compressorpomp. Het verschil is dat deze motor nog is uitgerust met bougies en er brandstof door de zuiger stroomt. De werking is iets anders, omdat de 4-takt motoren 4 slagen maakt, uitgebeeld in de afbeelding:

- Inlaatslag: Cilinder gaat naar beneden en zuigt lucht en de brandstof naar binnen bij benzinecompressoren. Bij diesel wordt alleen lucht naar binnen getrokken. De inlaatklep gaat open, terwiijl de uitlaatklep dicht is;
- Compressieslag: Zuiger gaat naar boven, waardoor het gecomprimeerde mengsel van lucht en benzine in de benzinecompressor of de lucht in de dieselcompressor de verbranding start. Beide kleppen zijn dicht;
- Arbeidsslag: Er ontstaat een hoge druk en de zuiger gaat naar beneden door de druk. Bij benzine compressoren is dit doormiddel van een bougievonk. Bij dieselcompressoren wordt de diesel naar binnen gesporten. Beide kleppen zijn dicht;
- Uitlaatslag: Uitlaatklep gaat open en het gecomprimeerde mengsel wordt eruit gedrukt.
Het groote voordeel van de de benzine compressoren is de mobiliteit. Deze compressoren worden ingezet in situaties waarbij er geen stroom in de buurt is. De diesel compressor is niet verplaatsnaar, omdat hier geen wielen onder gemonteerd zijn. Deze diesel compressor heeft dan wel een ander voordeel. Deze compressor kan stroom opwekken, zodat je met elektrisch gereedschap kunt werken.
Waarom zijn er olie en olievrije compressoren?
De compressoren worden gebruikt voor diverse toepassingen. Denk aan doe-het-zelf klussen, maar ook voor industrielë toepassingen of zelfs voor mondhygienisten. Waar je moet op letten om de juiste compressor uit te zoeken is terug te vinden in de vorige blog.
Om het syteem optimaal te laten presteren, wordt er speciale compressorolie gebruikt. De olie zorgt ervoor dat dat het systeem soepel blijft draaien. Door olie te gebruiken worden verbrandingsdeeltjes en metaalresten uit de motor meegenomen. Hierdoor blijft de motor schoon. Maar de olie moet ook regelmatig worden ververst en bijgevuld. Vieze olie zorgt namelijk voor vermogensverlies, waardoor er minder lucht op wordt gebouwd.
Echter zijn er ook compressoren die zuivere perslucht moeten leveren, dit betekent dat er geen olie in de perslucht aanwezig mag zijn. Wanneer je minder onderhoud aan de compressor wilt, zijn de olievrije compressoren ideaal. Om het geheel soepel te laten verlopen, zijn de lagers afgedicht. Hierdoor treedt er minder belasting op. Ook is de temperatuur lager wanneer de compressor in bedrijf is.
Hoe werkt een reduceerventiel?
Met het reduceerventiel stel je de juiste werkdruk in. Het reduceerventiel, ook wel drukregelaar genoemd, zorgt voor een constante druk. Een hogere toevoer aan druk wordt verlaagd naar de juiste waarde. In het reduceerventiel zit een klep, membraan en veer waarmee de druk wordt geregeld. De klep wordt gecorrigeerd door het membraan en de veer wanneer jij aan de draaiknop draait.
Reduceerventielen zijn te verkrijgen in diverse soorten en maten. Bij aankoop van een reduceerventiel moet je denken om:
- De aansluiting, wat de ingangsdruk is vanuit de compressor;
- De hoeveelheid aan perslucht wat door het reduceerventiel moet in liters per minuut.
Het reduceerventiel is compact met knop en manometer. Met de rode knop boven op het reduceerventiel stel je de hoeveelheid druk in. De manometer geeft aan hoeveel druk er is ingesteld.
Bepaalde compressoren hebben een reduceerventiel in combinatie met olie/waterreiniging. Het voordeel is dat het reduceerventielen water en olie scheidt van de perslucht. Zo gaat er schone en droge perslucht richting de pneumatische apparaten. Deze combinatie past op bepaalde modellen compressoren. Dit is bij de Blauwe Plus serie de LM/KM modellen en bij de professionele serie HK/HL modellen. Water/olie en lucht worden van elkaar gescheiden. Dit gaat via de aftapkraan van het drukvat of via het reduceerventiel.
Wat is een drukschakelaar?
De drukschakelaar, ook presostaat genoemd, is een belangrijk onderdeel in de compressor. Dit apparaat schakelt de zuigerpomp in of uit bij een bepaalde druk. Met de drukschakelaar kies je de gewenste druk. Wanneer deze druk wordt bereikt, zal het contact omhoog gaan. De compressor stopt dan met pompen. Wanneer de minimum druk is bereikt, gaat dit contact terug. De compressor wordt weer ingeschakeld.
Blijft de compressor continu druk opbouwen? Of bouwt de compressor geheel geen druk meer op? Dan is er een kans dat de drukschakelaar kapot is. Bij vervanging moet je om het volgende denken:
- Maximale druk van de compressor;
- Thermische beveiliging (Alleen bij direct geschakelde compresoren op 400V (3 fasen);
- Voltage (230V of 400 V).
Tip! Kijk ook eens bij Compressor Onderdelen. Hier vind je meer informatie over de drukschakelaar en andere onderdelen.
Kan ik alle compressoren aansluiten op 230 volt?
Er zijn veel compressoren welke aangelosten kunnen worden op het 230 volt lichtnet. Maar er zijn ook een aantal compressoren welke meer vermogen vragen. Deze compressoren dienen op 400 volt aangesloten te worden. Een voorbeeld hiervan zijn de professionele K-serie compressoren. Deze compressoren zijn uiterst geschikt voor de industriën. Denk er dus om bij de koop van jouw compressor of je de geschikte stroomtoever hebt.
3. Onderhoud aan de compressor
Compressoren hebben onderhoud nodig om in top conditie te blijven. Het is echter wel afhankelijk welke compressor jij in je bezit hebt. Elk type compressor is weer anders en vergt andere onderdelen.
Condens en Luchtfilter
Bij alle compressoren dien je het condens water regelmatig af te tappen. Het beste is elke keer na gebruik van de compressor. Als tweede is dat het luchtfilter regelmatig moet worden nagekeken. Na één jaar gebruik moet het luchtfilter vervangen worden. Bij intensief gebruik zal dit sneller moeten gebeuren.
Olievrije compressoren
In de olievrije compressoren hoeft, zoals de naam het al zegt, geen olie en vergt dus weinig onderhoud. Het enige onderhoud is condens regelmatig aftappen en het luchtfilter schoonmaaken of vervangen.
Compressoren op olie
De olie in de compressor moet je altijd goed nakijken. Het oliepeil dien je minimaal maandelijks te controleren of er nog genoeg inzit. Mocht het niet zo zijn, vul het dan bij met compressor olie.
Daarbij is het verstandig om de olie na een jaar gebruik of wanneer het er vervuild uitziet te vervangen. Dan houdt je de compressor in topconditie. Verder geldt hier hetzelfde over over het luchtfilter en het condensaftappen.
De compressor zal langer meegaan wanneer je de juiste compressor olie gebruikt. Deze olie wordt ook gebruikt wanneer de machine uit de fabriek komt. Zorgt voor een snelle smering, schuimt niet, betrouwbare bescherming bij hoge temperaturen en de compressor heeft een langere levensduur.
Compressoren met vliegwiel
Naast olie, luchtfilter en het condensaftappen, moet je bij de compressoren met vliegwiel regelmatig de V-snaar controleren. De spanning moet goed zijn om slijtage te voorkomen. Het beste is om dit maandelijks te controleren. Mocht de V-snaar namelijk slap worden, kan het verslijten en gaan de prestaties van de machine achteruit. Het kan zelfs de machine kapot maken. Mochten er een scheur inzitten, vervang dan zo snel mogelijk de V-snaar.
4. Hoe werk je met een compressor?
In deze blog gaan we ervan uit dat je een kleiner model zuigercompressor hebt gekocht.
De compressor is thuis ontvangen, en nu?! Alhoewel een compressor ingewikkeld kan lijken, is een Airpress compressor vrij eenvoudig in gebruik. De doos moet even open, alle spullen eruit, wielen erop, luchtfilter erop (niet altijd nodig), olie controleren, als de compressor tenminste oliegesmeerd is, slang in de koppelingen en blazen!
De compressor zit altijd goed beschermd in de doos om de kans op transportschade zoveel mogelijk te beperken. Bij de lichtere modellen compressoren is de olie apart bijgeleverd, bij de wat zwaardere modellen zit de olie er al in. Vaak zit het luchtfilter in een zakje en worden de wielen apart bijgeleverd, deze dienen nog gemonteerd te worden.


Wielen en trillingdemper monteren
Bij elke compressor verschilt het monteren van de wielen en de trilling- of trillingsdempers wel een beetje, maar over het algemeen is het een vrij simpel proces.
Bij de bout voor het wiel zitten 2 platte ringen, deze dienen zoals te zien in de video tegen het metaal aan te komen. Daarnaast moet er een open ring tegen de moer aan geplaatst worden (tussen de moer en de platte ring in) om te voorkomen dat de moer door trilling los komt. Met sleutel maat 17 is deze connectie goed vast te maken, gebruik één sleutel om de moer te fixeren en de andere om de bout vast te draaien.
In het voorbeeld gaat het maar om één trillingdemper, deze is gemakkelijk voorin in de houder te drukken.
Olie controleren en transportdop verwijderen
De compressor zit altijd goed beschermd in de doos om transportschade zoveel mogelijk te beperken. Bij de lichtere modellen compressoren is de olie apart bijgeleverd, bij de wat zwaardere modellen zit de olie er al in. Vaak zit het luchtfilter in een zakje en worden de wielen apart bijgeleverd, deze dienen nog geinstalleerd te worden. Aan de achterkant van de compressor zit vaak de carter, de carter moet gevuld worden met olie (bij oliegesmeerde compressoren). Als de olie los bijgeleverd is, dan moet zeker de olie nog bijgevuld worden, als deze niet los bijgeleverd is, controleer dan goed of er al olie in de compressor zit.
Vaak wordt de plek waar de transportdop zit, duidelijk aangegeven met een waarschuwingslabel. Dit waarschuwingslabel kan verwijderd worden en de transportdop kan uit de opening getrokken worden.

Het bijvullen gaat vrij gemakkelijk, verwijder de transportdop en zorg ervoor dat er rustig gegoten wordt, eventueel kun je een trechter gebruiken om het iets gemakkelijker te maken.

Dit laatste dopje is de oliedop / ontluchter. Deze is belangrijk omdat deze dop ervoor zorgt dat tijdens het draaien de olie er niet uit spat en de ontluchter zorgt ervoor dat de dop er niet uitschiet tijdens het draaien. Het dopje is vaak rood of zwart zijn, het dopje wordt altijd apart bijgeleverd in een zakje (bij olie gesmeerde compressoren).


Ook voor het gat van het luchtfilter zit een transportdop, om te voorkomen dat tijdens het transport er stof of ander materiaal in de compressor terecht komt. Deze is vrij gemakkelijk te verwijderen.

We hebben vele verschillende soorten luchtfilters, maar ze hebben allemaal één overeenkomende eigenschap, ze zijn ontzettend gemakkelijk te monteren. Op de luchtfilters zit een schroefdraad, deze is, nadat de transportdop verwijderd is, heel gemakkelijk in het draad te schroeven. Sommige Airpress compressoren hebben twee cilinders, dan worden er ook twee luchtfilters bijgeleverd en moeten ze ook beide gemonteerd worden.
Compressor aan- en uitzetten
Op een Airpress zuigercompressor zit een drukschakelaar waarmee je de machine aanzet. Op onderstaande afbeelding kan je twee soorten drukschakelaars bekijken. De drukschakelaar die je aan de linkerkant ziet werkt doordat je de knop aantrekt. Je zet hem uit door de knop weer in te drukken. Het type aan de rechterkant werkt middels een draaiknop. Deze draait van links (uit) naar rechts (aan) en vice versa. Als de compressor zijn maximale druk (uitschakeldruk) bereikt heeft zorgt de drukschakelaar ervoor dat de compressor zichzelf uitschakelt. Komt de druk in de ketel onder de inschakeldruk, dan gaat de compressor weer aan het werk. Dit verklaart ook waarom het de naam druk-schakelaar draagt, en het geen aan-/uitknop genoemd kan worden.

Schakelaar die je aantrekt en indrukt.

Schakelaar die je draait.
Op vrijwel alle zuigercompressoren van Airpress zitten universele koppelingen zodat je luchtslangen met een Type Orion of Euro aansluiting kunt koppelen. Op een aantal van de Airpress compressoren zitten twee luchtkoppelingen, de ene koppeling is direct aangesloten op het drukvat en is dus alleen maar te gebruiken met de druk die in het drukvat zit, de andere luchtkoppeling is de druk van te bepalen door aan het reduceerventiel te draaien. De luchtkoppeling met de maximale druk is vrijwel altijd te herkennen aan de koppeling met het veiligheidsventiel erbij (de rode dop met het ringetje eraan).

Zoals te zien op de de linker manometer verandert de druk als er aan het reduceerventiel gedraaid wordt, de manometer aan de rechter kant geeft continu de maximale druk (de huidige druk in het drukvat) aan. Bij gebruik van compressor accessoires of persluchtgereedschap is soms een bepaalde druk gewenst, bijvoorbeeld 6.2 bar. Door te draaien aan het reduceerventiel zal de luchtkoppeling nooit meer dan de aangegeven druk door laten.
Aansluiten van een luchtslang
De laatste stap in het geheel is het daadwerkelijk gebruiken van de Airpress compressor. Zoals aangegeven zijn de luchtkoppelingen universeel en kunnen dus luchtslangen met een type Orion of Euro aansluiting gemakkelijk gekoppeld worden door de slang er simpelweg in te drukken. Aan de andere zijde van de slang komt het gereedschap, wat ook gemakkelijk er in te drukken is. Het ontkoppelen van de luchtslang doe je door de huls van de luchtkoppeling op de compressor iets naar achteren te schuiven waardoor de luchtslang vrij komt om te ontkoppelen.
Compressor ontluchten na gebruik
Het is verstandig om de compressor na gebruik te ontluchten. De pomp van de compressor gebruikt lucht uit de omgeving om perslucht te maken. Lucht bevat water, door het comprimeren van deze lucht in het drukvat blijft er condens achter. Als dit lang genoeg in het drukvat blijft zitten dan krijg je roestvorming waardoor het drukvat van mindere kwaliteit wordt. Dit zou in extreme vormen gevaarlijk kunnen zijn. Ook je persluchtgereedschappen blijven langer goed werken als er minder vocht in de perslucht zit. Ook zal je compressor vaker aanslaan als er water is opgehoopt.